در این مقاله قصد داریم با شما درباره تاریخچه و آداب عید نوروز در ایران همراه باشیم.
آنچه در این مقاله می خوانید:
- آشنایی با تاریخچه عید نوروز
- ریشه و ظهور نوروز از کجاست؟
- منشا واژه نوروز
- عید نوروز در کدام کشور ها شناخته شده است؟
- از تاریخچه و آداب عید نوروز در ایران تا جشن جهانی
- نوروز مظهر چیست؟
- آداب و رسوم عید نوروز در ایران
- خانه تکانی
- برافروختن آتش
- سبز کردن سبزه
- ایجاد صلح و دوستی
- لباس نو و تمیز پوشی
- دید و بازدید
- سفره عید نوروز (هفت سین) و نماد آن ها
آشنایی با تاریخچه عید نوروز
یکی از قدیمی جشنواره بزم و شادی به جا مانده از عصر ایران باستان است.
نوروز اولین روز از سال خورشیدی معادل با اول فروردین ماه جشن اغاز سال نو است.
رویش نوروزاز ایران باستان است و در نواحی آسیا و سایر مناطق جهان جشن برگزار می شود.
زمان برپایی نوروز تعادل بهار و با آغاز فصل بهار است.
ریشه و ظهور نوروز از کجاست؟
نوروز یک جشن کهن و دیرینه از اقوام متفاوت در سرزمین به ارث مانده است و
با رنگ رویش در هویت ایرانیان ماندگار شده و نماد پیوند دهنده افراد و
قوم ایرانی و ملت یاد می شود.
ایرانیان نوروز را شروع جنبش طبیعت، رویدن و زایش باغ و بوستان می دانند و
معتقدند نوروز هم دوره با طبیعت و باید ایام نو و تازه ای را شیوا و نگاه جدید،
لباس نو آغاز کنند.
منشا واژه نوروز
واژه نوروز برگرفته از فارسی میانه nogroz و
گرایش آن از زبان اوستایی nanaka raoah است.
نوروز به صورت رسمی، به روز بین المللی نوروز توسط یونسکو
به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشر به ثبت جهانی رسیده است.
این روز همچنین یکی از روزهای مقدس و اعیاد زرتشتیان و بهاییان نیز به شمار می رود.
امروزه در فارسی این واژه به دو معنا رایج است.
- نوروزعام: نخستین روز تعادل بهاری (مساوی شب و روز) و شروع سال نو
- نوروز خاص: از روز ششم فروردین به روز خرداد نامیده شده است.
ایرانیان باستان از نوروز (نام سرا) به معنای سال جدید یاد می کردند.
اقوام ایرانی آسیایی میانه مانند سغدیان و خوارزمیان، نوروز
را نوسارد و نو سارجی به معنی سال نو نامیده اند.
عید نوروز در کدام کشور ها شناخته شده است؟
نواحی که در آن بزم نوروز جشن گرفته می شود، امروزه شامل چند کشور می شود و
همچنان در این کشورها جشن گرفته می شود.
اکثر آیین های نوروز در این کشورها با هم متفاوتند.
در افغانستان سفره را با هفت میوه تزیین می کنند اما
در ایران سفره هفت سین پهن می کنند.
شباهت و در کنار آیین های نوروز در جمهوری آذربایجان به آیین های نوروز
در جمهوری آذربایجان به آیین های نوروز ایران بیشتر از سایر کشورهاست.
از تاریخچه و آداب عید نوروز در ایران تا جشن جهانی
سال ۱۳۸۹ در ۷ فروردین اولین دوره جشن جهانی نوروز در تهران رونمایی شد
و پایتخت به عنوان دبیرخانه نوروز نامیده شد.
در این جشن، سران کشورهایی که نوروز را جشن می گیرند و
این آیین باستانی را گرامی می دارند.
هر ساله یکی از این کشورها، میزبان جشن جهانی نوروز است.
نوروز مظهر چیست؟
قدمت و آیین مرسوم عید نوروز چنین آمده است که
نوروز سمبل پیروزی خیر بر شر است به همین خاطر آداب
دعای ریپثون در نوروز صورت می گیرد.
(رپیثون) چیرگی گرما ظهر و ماه های تابستان است.
هجوم دیو زمستان بر زمین، ریپثون به زیرزمین برده تا آب های زیر زمینی
گرم بمانند تا گیاهان و ریشه درختان را از مرگ نجات یابد.
گرما در بهار سمبل پیروزی بر شر است به خاطر همین جشن دعا در
مراسم نوروز به ریپثون اختصاص دارد.
آداب و رسوم عید نوروز در ایران
نوروز مجموع جشن ها و مناسبت ها است.
برای آشنایی بیشتر با تاریخچه و آداب عید نوروز در ایران این بخش را از دست ندهید.
جشن های سال نو یا جشن های نوروز در ایران آیتم های متفاوتی دارد و با
چهارشنبه سوری شروع می شود.
بعد از جشن چهارشنبه سوری آخرین پنجشنبه به مزار و
آرامگاه تازه در گذشتگان است.
سومین برنامه که در خراسان جنوبی باز خورد و رواج دارد مراسم الفه است.
این مراسم نیز در آرامگاه ها و قبرسان ها برگزار می شود و
برای احترام به رفتگان است در این مراسم شیرینی و
کیک های محلی (قطاب، نان شیری، گعک) با سبزه در سفره می چینند.
خانه تکانی
یکی از آیین های نوروزی خانه تکانی است و اکثرمردم که در
این مناطق جشن می گیرند برآن پایبند به عهد هستند.
در این آیین، فضای خانه با گردگیری، شستشو تمیز می شوند.
این رسم در کشورهای آسیایی از جمله ایران، تاجیکستان و افغانستان
اجرا می شوند.
برافروختن آتش
آداب بر افروختن آتش، از دوران کهن در اکثر نواحی علاقه مند به نوروز رایج شده است.
ایران، جمهوری آذربایجان و قسمت هایی از افغانستان این روسوم به
صورت روشن کردن آتش در شب آخرین چهارشنبه سال مرسوم است.
این مراسم چهارشنبه سوری نام دارد.
کردستان روز نوروز مراسم آتش نوروزی انجام می شود.
پریدن از روی آتش در ایام نوروز در ترکمنستان نیز رواج است.
آیین افروختن آتش در بامداد نوروز بر پشت بام ها در
میان برخی از زرتشتیان (اکثرا در روستا های یزد در ایران) رسم است.
سبز کردن سبزه
رسم سبز کردن سبزه عید، تمدن غنی دارد و زمان آن تقریبا ۲۵ روز قبل از
آغاز سال جدید، اقدام به سبز کردن ماش، عدس، گندم و تخم شاهی می کنند.
این سبزه ها ی زیبا و نو در کنار شمع و آینه قرار می دهند.
برای تزیین سبزه دور آن را معمولا با روبان قرمز گره می زنند. مانند (عروس نو و زیبا)
ایجاد صلح و دوستی
خانه تکانی دو نوع است نوع اول خانه تکانی مربوط به خانه و وسایل آن می باشد،
اما نوع دوم مهمترین آن است و تا به جا آورده نشود،
خانه تکانی نوع اول به چشم نمی آید.
خانه اصلی وجود نهان آدمی است و پاک نگه داشتن آن در برابر کینه،
نفرت و دودلی محدود به عید تنها مناسبتی است که با
زایش طبیعت، نهاد انسان هم باید نونوار باشد و سرشار از عشق و دوستی،
آرامش را در خود جا دهد.
به همین خاطر دوستان، آشنایان و به خصوص افرادی که نسبت به یکدیگر
کدورت به دل دارند با هم در ارتباط باشند تا در برقراری ایجاد صلح و
آشتی سعی کنند گام استوار داشته باشند.
لباس نو و تمیز پوشی
لباس نو قسمتی از ملزومات روز نوروز است.
لباس نو بر تن طبیعت، انسان و خانه محتوای بالقوه ای دارد که
عاری از زیبایی و تازگی است.
از گذشته تا به امروز پوشیدن لباس نو برای عید نسبت به آن زمان
معتبر است اما کسانی هستند که با الگو گرفتن از گذشتگان لباس هایی
که با آیین آن زمان ادغام شده اند را می پوشند .
دید و بازدید
دید و بازدید عید یا عید دیدنی یکی از سنت های بارز نوروز است که در بیشتر کشورهایی که آن را جشن می گیرند.
روز نوروز با بازدید و دیدار اقوام وخویشان شروع می شود.
سفره عید نوروز (هفت سین) و نماد آن ها
هفت سین یکی از معروف ترین رسمی هایی است که در قالب
تاریخچه و آداب عید نوروز در ایران در آغاز سال نو خورشیدی در
قسمتی از خانه پهن می شود.
روی سفره با هفت قلم از اجناسی که جنبه نمادین و سمبولیک و مواد و
اشیایی که جنبه خوراکی و پذیرایی دارند که با حرف سین شروع می شود عبارتند از:
- سبزه: سبزه از ثمره ی بذر گندم است و سمبل زایش مجدد طبیعت بوده
همچنین به نشانه فرشته اردیبهشت است. - سمنو: سمنو نماد خیر وروزی است.
این محصول پر از خاصیت از جوانه های گندم درست می شود و برای سلامتی،
مژده و روی را به همراه دارد. - سیب: سیب بارور عشق و دانایی است.
سیب سرخ نماد تندرستی بوده و به منظور سلامتی اعضای خانواده
برای سال جدید است. - سیر: سیر سمبل اهورا مزدا و نماد سلامت است.
سیر در سفره هفت سین دوری از بیماری را در سال جدید نشان می دهد. - سماق: سماق مظهر و چاشنی صبوری و شادی و پایداری است و به
عنوان ادویه ایرانی که رنگ آن ترکیبی از طلوع خورشید و
فتح بر تاریکی است.
- سرکه: نماد صبر و کهولت است.
- سنجد: میوه شیرینی به اندازه عسل است.
سنجد رایحه ی عشق و چیدن آن در سفره هفت سین سمبل عشق به خانواده است. - سکه: سکه یکی از نماد رزق و روزی است.
حضور سکه در سفره به معنای گشایش خیر وبرکت است.
روز و ساعت تحویل سال ۱۴۰۳ + حیوان
ثانیه دقیقه ساعت
۲۶ : ۳۶ : ۰۶
چهار شنبه ۱ فروردین ۱۴۰۳
MARCH ۲۰ ۲۰۲۴
۹ رمضان ۱۴۴۵
سال ۱۴۰۳ : سال اژدها (نهنگ)
سال نو مبارک