ملیله کاری یکی از شاخه های هنریست که طی چند مرحله فلزاتی مانند طلا , نقره یا مس به شکل مفتول های باریک در می آید.سپس این مفتول ها به شکل های مختلفی در می آیند که با الهام گیری از طرح های اسلیمی و نگاره های سنتی در کنار هم قرار گرفته و جوش می خورند و در محصولات تزئینی و کاربردی به کار می روند.
اگر تایم کافی برای مطالعه مقاله ندارید می توانید از پادکست مقاله استفاده کنید.
هنر ملیله کاری یکی از صنایع دستی باستانی ایران محسوب می شود که قدمت آن به ۳۳۰ تا ۵۵۰سال قبل از میلاد و به دوره هخامنشیان سلجوقیان و ساسانیان بر می گردد. در روزگاران قدیم این محصولات اکثرا شکل کاربردی داشتند و مختص طبقه مرفه جامعه بوده است اما امروزه بیشتر حالت تزئینی به خود گرفته است.
برخی نیز در اطراف شهرهای همدان و شوش یافت شده اند.امروزه هنرملیله کاری را با نام ایران و به خصوص زنجان و بعد از آن با شهرهای اصفهان و خراسان می شناسند.
نحوه تولید
نقره به دلیل خواصی که از لحاظ شکل پذیری دارد , بهترین فلز برای این هنر دستیست. ابتدا شمش های نقره توسط دستگاه به مفتول های باریک تبدیل می شود. سپس مفتول تولید شده را موم اندود و پس از آن حدیده کرده تا مفتول باریک و ظریف تر تشکیل شود و به شکل های بُتّه جِقّه ,برگ , اشک , غنچه یا پیچک درمی آید.( حدیده صفحه ای فلزیست که بر روی آن سوراخ های متعددی با قطرهای مختلف تعبیه شده و برای تهیه مفتول های نقره از آن استفاده می گردد.)
بعد از این مرحله با نقره عیار پائین تر لحیم کاری شده و در کنارهم قرار می گیرند. این پروسه نیازمند حوصله و دقت فراوان است تا محصولی چشم نواز و ظریف حاصل شود.
اگر بخواهیم راحت تر توضیح بدهیم که ملیله کاری چیست باید بگوییم، مانند کاری که بچه ها با شابلون روی یک دفتر نقاشی انجام می دهند. یعنی قالب آماده را روی برگه نقاشی می گذارند و دور تا دور آن را با مداد می کشند تا شکل مورد نظر در بیاید. سپس استاد ملیله کار، فضاهای خالی و داخلی شکل ملیله را به کمک مفتول ها، مدام جاگذاری می کند تا طرح مورد نظر دربیاید. در پایان، موم را ذوب می کنند تا اسکلت ملیله و طرح درست شده از صفحه آهنی جدا شود. سپس با قرار دادن ظرف در محلول اسید سولفوریک و با استفاده از برس سیمی، لکه های اضافه نقره را پاک می کنند. اگر استاد ملیله کار، دقت و خلاقیت داشته باشد می تواند نقش های بسیار زیبایی بیافریند که برای مشتری بسیار جذاب و گیرا باشد.
